Freelance Çalışanlar Nasıl Vergi Öder? Freelance Çalışırken Nasıl Fatura Kesilir ?

Nedir Bu Freelance Kavramı ?

Freelance kelimesi henüz Türkçe’de tam olarak karşılığı bulunan bir kavram değil. Ancak son yıllarda adını sıkça duyuyoruz, hatta oldukça da havalı bir duruşu var diyebiliriz. Kelimenin tam karşılığından ziyade, ne ifade ettiği üzerine odaklanırsak karşımıza çıkan durum şöyle: Herhangi bir şirkete, kuruluşa bağlı olmadan özgürce çalışabilmek. Günümüzde giderek daha yaygın olarak benimsenen bir çalışma modeli, iş yapma kültürü.

Bağımsız çalışma bireyselliğe vurgu yapar, proje bazlı, dönemsel yürütülen işlerde ortaya çıkar. Birden fazla müşteri ve birden fazla işle aynı anda ilgilenebilme fırsatı sunar.

İnternette Serbest / freelance yapılabilecek işler nelerdir ?

Özellikle öne çıkan çalışma alanlarına örnek vermek gerekirse, sosyal medya uzmanlığı, içerik editörlüğü, SEO danışmanlığı, metin yazarlığı, çevirmenlik, grafik tasarım, yazılım geliştirme ve programlama gibi alanları sayabiliriz. Gruplandıracak olursak; sosyal medya ve bilişim sektörü hizmetlerinin bu iş modelini daha yoğunluklu kullandığı görülmektedir. Teknolojik olanaklar sayesinde, zaman ve mekandan bağımsız, freelance çalışabilecek meslek grupları artacaktır.

Freelance (Serbest) Çalışmanın Öteki Yüzü

Özgür ve esnek çalışma düzeni sağlayan, birçok avantaj sunan freelance çalışmanın avantajlarına sorumluluklarından daha çok odaklanılıyor. Peki ya freelance çalışmanını sorumlulukları neler ? Bir şirkete bağlı çalıştığınızda en büyük sorumluluğunuz işverene karşı iş ediminde bulunma yükümlülüğünüz iken, freelance çalışmaya başladığınızda sorumluluk alanlarınız da artıyor. Bunlardan bir tanesi de yaptığınız işten elde ettiğiniz kazancın vergilendirilmesi.

Freelance Kazancınızın Vergi Kanunlarındaki Tanımı

Gelir Vergisi Kanunu’na göre^[1], sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan, ticari mahiyette olmayan, bir işverene bağlı olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılan faaliyetler serbest meslek faaliyetidir. Bu faaliyetlerden elde edilen kazanç da “serbest meslek kazancı” olarak kabul edilir.

Freelance çalışıp da kazanç elde ederken, sunduğunuz hizmetin dahil olabileceği 2 türlü kazanç vardır:

Serbest Meslek Kazancı
Arızi Kazanç (Süreklilik İçermeyen Kazanç)

Sunmuş olduğunuz hizmet süreklilik içeriyorsa, bu serbest meslek kazancıdır ve bu kapsamda vergilendirilir.

Diyelim ki bir seferlik olmak üzere freelance hizmet sundunuz ve bu süreklilik içermeyecek. Bu kazanç arızi kazanç olarak nitelendirilir ve 40.000 TL’nin^[2] altında ise vergilendirilmez.^[3] Hizmet sunduğunuz müşteri sizin adınıza gider pusulası düzenler ve sizin adınıza hesaplanan stopaj devlete ödenir.

Freelance Kazancınızın Belgelendirilmesi ve Vergilendirilmesi

Freelance (serbest) çalışırken hizmet verdiğiniz kişi veya kurumlardan ödemenizi alabilmeniz için makbuz (fatura) kesmeniz gerekmektedir. Serbest meslek kazancı elde ettiğinizde ise, bunu serbest meslek makbuzu ile belgelendirmeniz gerekmektedir. Serbest meslek makbuzunda brüt tutar üzerinden stopajla birlikte KDV de bulunur. Stopajı muhtasar beyanname ile serbest meslek makbuzu düzenlediğiniz müşteri öderken KDV’yi serbest meslek erbabı olarak siz ödersiniz.

Serbest meslek erbabı olarak, Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi, Geçici Vergi Beyannamesi ve Katma Değer Vergisi Beyannamesi ile beyan vergi ödeme yükümlüğününüz bulunmaktadır.

Peki Vergilendirme Olmazsa Ne olur ?

Bu konu iki boyutta ele alınabilir;

Hizmet Karşılığı Belge Düzenlenmemesi Durumu

Verdiğiniz hizmet karşılında, serbest meslek makbuzu düzenlemezseniz veya eksik düzenlerseniz (elektronik ortamda düzenlenen belgeler de dahil) hizmet bedelinin %10’u oranında özel usulsüzlük cezası kesilmektedir. Bu tutarlar her yıl Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından açıklanarak Resmi Gazete’de yayınlanır.

Kesilecek özel usulsüzlük cezası 2020 yılında her bir belge için en az 350 TL olacaktır ve bir takvim yılında toplam ceza tutarı en fazla 180.000 TL’dir.^[4] ( Vergi Usul Kanunu 513 No.lu Tebliğ )

Beyanname Yükümlülüklerinin Yerine Getirilmeme Durumu

Belge düzenlenmediği için oluşan cezaların yanı sıra beyannameler ( Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi, Geçici Vergi Beyannamesi, Katma Değer Vergisi Beyannamesi ) ile ilgili cezalar da mevcuttur. Ödenmesi gereken vergi çıkmasa bile beyanname düzenlenmesi gerekir.

Ortaya çıkan duruma göre farklı cezalar uygulanmaktadır. Bu tutarlar her yıl Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından açıklanarak Resmi Gazete’de yayınlanır. Beyanname düzenlenmediği ya da düzenlense bile zamanında beyan edilmediği durumlarda usulsüzlük, özel usulsüzlük ve vergi ziyaı cezaları uygulanacaktır. ( Belli süreler sonunda beyan etmek, pişmanlık ve ıslah kapsamında beyan etmek, düzeltme talebiyle beyan etmek vs. gibi durumlarda farklı tutarlar uygulanmaktadır).

Bu detaylı bir konu olduğundan bu yazımızda genel bir bilgilendirme yapmaktayız.

Örneğin beyanname düzenlenmez ise;