Vergi Usul Kanunu’nun 234. Maddesinde kimler tarafından kullanılabileceği belirtilmiş olan gider pusulası vergi mükellefi olmayanlardan alınan mal ya da hizmetlerin vergilendirilmesi için veya satılan malların iade alınması sürecinde düzenlenen fatura hükmünde belgedir.
213 Sayılı Vergi Usul Kanunu’nun “fatura yerine geçen vesikalar “başlığı altında bulunan 234’üncü maddesine göre gider pusulası “Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle, defter tutmak mecburiyetinde olan serbest meslek erbabının ve çiftçilerin, vergiden muaf esnafa yaptırdıkları işler için veya onlardan satın aldıkları emtia için tazim edip, işi yapana imza ettirecekleri gider pusulası, vergiden muaf esnaf tarafından verilmiş fatura hükmündedir. Bu belge, birinci ve ikinci sınıf tüccarların, zati eşyalarını satan kimselerden satın aldıkları, altın, mücevher gibi kıymetli eşya için de tanzim edilir” diye tanımlanmıştır.
Ne zaman düzenlenir?
Mükellefler tarafından anlaşmalı matbaalara bastırılıp noter tarafından tasdik edilmesi gereken gider pusulası fatura almak ya da vermek yükümlülüğünde olan vergi mükellefleri tarafından; vergi mükellefi olmayanlardan ya da vergiye tabi olmayan esnaftan mal ya da hizmet alımında, basit usulde vergilendirilen mükelleflerden sabit kıymet alımında, geçici olarak serbest meslek faaliyetinde bulunanlara ödeme yapıldığında ya da Gelir Vergisi Kanunu’nun 18. maddesinde düzenlenen istisnadan faydalanan kişilerden eser alındığında düzenlenir.
Gider pusulası nasıl düzenlenir?
Gider pusulası aşağıdaki şartlar yerine getirildiğinde geçerli olur;
- Notere tasdik ettirilmesi ya da mükellefler tarafından anlaşmalı matbaalara bastırılması gerekmektedir.
- İşin cinsi, adedi, fiyatı, toplamı, vergi oranı, işi yaptıran ve yapan kişilerin veya emtiayı satın alan ve satan kişilerin isim ve soyadları (tüzel kişilerde unvanları), adresleri, varsa vergi dairesi ve hesap numaraları, seri ve müteselsil sıra numaraları ve düzenleme tarihine ait bilgiler yer almalı ve iki nüsha olarak düzenlenmelidir.
- Pusulanın ilk nüshası işi yapan ya da malı satın alan kişi tarafından, ikinci nüshası ise düzenleyen kişi tarafından saklanmalıdır.
- Eğer bu şartlar sağlanmazsa gider pusulası geçersiz sayılır.
Gider pusulasında stopaj oranları nedir?
- Turistik eşyalar, kilim, havlu, çorap, dantel, örgü ve nakış işleri, sepet, hasır, yapma çiçek ve benzeri ürün bedelleri ve bu ürünlerin üretiminde ödenen hizmet bedellerinden %2 oranında stopaj kesintisi yapılır.
- Hurda ürün alımlarında %2 oranında stopaj kesintisi uygulanır.
- Diğer ürün alımlarında ise %5 oranında stopaj kesintisi olur.
- Mal ya da hizmet alınan kişi hem vergi mükellefi olmayıp hem de esnaf muafiyetinden yararlanmıyorsa ve kişilerin mallarını kapı kapı dolaşarak satıyorsa; bu kişiye komisyon ve prim gibi ödemeler üzerinden %20 oranında stopaj kesintisi uygulanır.
Gider pusulasının üzerinde bulunması gereken bilgiler nelerdir?
- Düzenleyen kişinin unvanı, adresi, vergi numarası, vergi dairesi
- Maliye Bakanlığı logo ve il kodu,
- Gider pusulası ibaresi, seri ve sıra numaraları ve düzenlendiği tarih,
- Satın alınan mal veya hizmetin tanımı, miktarı, fiyatı ve toplam tutarı,
- Gelir vergisi oranı ve gelir vergisi stopaj tutarı,
- KDV oranı ve KDV tutarı,
- Toplam Kesinti tutarı,
- Ödenen net tutar
- Ödeme yapılan kişinin ödenen tutarı aldığını ifade eden ibare, ad- soyadı, adresi ve imzası vardır.